Temde Leuchten

Alles over

Een Duits-Zwitserse fabrikant van verlichtingsarmaturen.
Temde Leuchten logo

Temde-Leuchten of Temde AG was een Duits-Zwitserse fabrikant van verlichtingsarmaturen met het hoofdkantoor in Detmold (Duitsland) en een dochteronderneming in Sevelen (Zwitserland).

De begin jaren 1911 t/m 1945

Fritz Müller (1889-1964) was de zoon van een meubelfabrikant uit de Duitse staat Lippe. Hij onderkende al vroeg dat elektrische verlichting de toekomst had en dat er een toenemende behoefte zou zijn aan elektrische verlichting voor in de woonkamer.
In 1911 richtte Fritz dan ook Temde op voor de productie van verlichtingsarmaturen.

De naam Temde is ontstaan uit de afkorting van de naam Theodor Müller, vader van de oprichter van het bedrijf en de plaatsnaam waar het hoofdkantoor stond, Detmold.

In de eerste jaren werden er alleen maar houten lampen geproduceerd, de combinatie van elektrische verlichting en het natuurproduct hout was in de beginjaren een succes. Er was veel vraag naar en Temde heeft veel verschillende modellen op de markt gebracht.
Naast verlichting voor in de woonkamer heeft Temde ook een speciale lijn met design lampen gehad voor bedrijven zoals hotels, restaurants en kerken.

Bijzonder is dat Temde al in 1930 educatieve films heeft gemaakt over het bedrijf en de productie van lampen. In de beginjaren is er ook veel geëxporteerd naar het buitenland, dit was in de beginjaren een groot deel van de omzet. Na de wereldwijde crisis in 1930 was export niet meer rendabel door de douane kosten en de belastingen en om deze reden is er een zelfstandige dochteronderneming opgericht in Sevelen, Zwitserland.

Vanaf de jaren 30 produceerde Temde AG ook verlichtingsarmaturen van moderne materialen zoals chroom en glas. Ook Temde ontkwam niet aan de gevolgen van het nazi-regime, vanaf 1933 moest er (deels) voor het leger geproduceerd worden. Zo produceerde Temde de multiplex platen voor in de tanks.

De naoorlogse jaren

In de jaren kort na de Tweede Wereldoorlog was de productie en verkoop zeer beperkt door het gebrek aan materialen en onveilige afzetmogelijkheden. Het productieproces dat werd gebruikt voor de productie van bewapening, werd de nieuwe basis voor nieuwe armaturen. Door het gebruik van geperst hout en met fineer verlijmde staven ontstond de nieuwe collectie, halverwege de jaren 50 bood Temde wel 250 verschillende lampen aan. Desondanks profiteerde Temde niet zoveel van de economische groei in die jaren. Er was veel prijsconcurrentie, een gebrek aan geschoolde arbeidskrachten door de oorlog en veel internationale concurrentie. Hierdoor werd het bedrijf niet zo succesvol in vergelijking met veel andere verlichtingsproducenten.

In de jaren 70 was er een steeds grotere omschakeling naar metaal, glas en kunststof en naar een functioneel en modern design.
In 1983 ontvingen ze zelfs de iF Product Design Award voor de tafellamp nr. 5683, ontworpen door Charles Keller.

Grijs/witte afbeelding van een Temdo 5683 tafellamp met mooie witte bolkap.
De Temde 5683 tafellamp, afbeelding afkomstig van IF WorldDesignGuide

De crisis in de meubelindustrie als gevolg van marktverzadiging heeft er mede voor gezorgd dat Temde ten onder ging. In 1986 kwam er een einde aan Temde Leuchten. Temde AG, de Zwitserse dochteronderneming heeft nog wel enkele jaren geproduceerd, maar werd in 2000 ook uit het Zwitsers handelsregister geschrapt.

Erg interessant zijn de bedrijfsfilms die Temde heeft gemaakt, er staat een 8-delige reeks op YouTube, zie hieronder de 1e aflevering en daaronder de link naar alle filmpjes.

Temde Lampen

Hieronder enkele Temde lampen die ik door mijn handen heb gehad. Wat mij het meeste aanspreekt aan Temde Leuchten is het bijzondere gebruik van hout in lampen en het veelal klassieke design.

Mooie brandende witte Temde 842 Lamp

Temde 842

Brandende Temde 59 lamp op een houten tafel

Temde 59

Mooie hangende kroonluchter van Temde Leuchten uit Duitsland

Plafondlamp, kroonluchter van Temde Leuchten uit Duitsland-Zwitserland

Temde Leuchten Lampen Te Koop

Te Koop - Temde 842 Lamp

75 Euro

Mooie brandende witte Temde 842 Lamp

Te Koop - Temde 59 Lamp

89 Euro

Brandende Temde 59 lamp op een houten tafel